słowa dnia, tygodnia, miesiąca i roku
Co roku w styczniu wśród słów o najwyższej kluczowości pojawia się orkiestra, co wiąże się z doroczną zbiórką na Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. W tej wielkiej akcji dobroczynnej biorą udział tysiące wolontariuszy i miliony darczyńców. I właśnie wyraz dobroczynności omówimy w tym roku.
W plebiscycie na Słowo roku 2018 internauci wybrali wyraz KONSTYTUCJA. Drugie miejsce zajął wyraz DANE i jego przyczyna — dyrektywa RODO (Rozporządzenie o ochronie danych osobowych), a trzecie NIEPODLEGŁOŚĆ, której setną rocznicę odzyskania obchodziliśmy w 2018 roku. Wśród dziesięciu najczęściej cytowanych słów znalazły się jeszcze: pyton, szumidło, foka, klimat, handel (zakaz handlu), dzban, sinice oraz niepełnosprawni.
W grudniu 2018 częściej niż w poprzednich miesiącach pisano o klimacie, (żółtych) kamizelkach, bonifikacie na przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów we własność; były też grudniowe oczywistości: Wigilia, Święta, choinka (opisana przez nas w grudniu 2014 r.), Boże Narodzenie i Sylwester (także sylwester). Do miesięcznego komentarza wybraliśmy słowa klimat i klimatyczny, w ostatnim miesiącu związane ze szczytem klimatycznym w Katowicach, ale istotne także w dłuższym okresie odniesienia. Znakiem czasu jest to, że kiedyś mówiło się, że trzeba (wyjechać gdzieś, by) zmienić klimat, a teraz to klimat się zmienia w następstwie niefrasobliwych działań człowieka.
W Niemczech plebiscyt na Młodzieżowe słowo roku (Jugendwort des Jahres) jest organizowany przez znane wydawnictwo leksykograficzne Langenscheidt. W tym roku internauci wybrali rzeczownik Ehremann/Ehrefrau (‘dosł. gentleman/dama; tu w zn. ktoś, kto robi dla nas coś wyjątkowego’).
Na Szwecjoblogu omówienie najbardziej interesujących, zdaniem autorki bloga, Natalii Kołaczek, nowych słów, które Rada Języka Szwedzkiego odnotowała w 2018 roku. Wiele wśród nich związanych jest z wrażliwością na zwykłe potrzeby (menscertifiera — środowisko pracy uwzględniające...
We współczesnej polszczyźnie wyraz ten kojarzy się z dwiema zasadniczo odmiennymi czynnościami: jedna polega na obejściu wszystkich miejsc lub osób, które z jakichś powodów poruczono naszej opiece, mamy więc obchód szpitalny czy obchód strażnika. W NKJP jest to znaczenie rzadsze.
łownik Merriam-Webster podał 10 wyrazów, które najczęściej sprawdzano w 2018 r. Słowem najczęściej sprawdzanym w słowniku było justice ‘sprawiedliwość’. Pozostałe wyrazy to nationalism ‘nacjonalizm’, lodestar ‘gwiazda przewodnia’, epiphany ‘objawienie’, feckless ‘nieudolny’, laurel ‘wawrzyn’, pissant ‘szczyl’, respect ‘szacunek’, Maverick ‘Indywidualista’ (o senaturze Johnie McCainie).
Za najważniejsze słowo roku uznano nowiczok (ros. новичок) — złowrogą nazwę bojowej substancji toksycznej, którą w tym roku próbowano otruć Siergieja Skripala. Drugie miejsce przyznano przymiotnikowi токсичхный ([toksicznyj][note]W oryginalnych słowach rosyjskich stosujemy filologiczną transliterację, nie transkrypcję.[/note]) ‘toksyczny’, w ślad za listopadowym werdyktem słowników oksfordzkich (toxic). Toksyczny ma w języku rosyjskim podobnie różnorodne odniesienia jak w polskim i angielskim (toksyczne związki), ale w roku 2018 kojarzy się ze sprawą, która ogniskowała uwagę polityki i mediów w Rosji i w Wielkiej Brytanii.
Wśród słów o najwyższej kluczowości w listopadzie znalazły się: niepodległość (słowo listopada 2015), KNF (Komisja Nadzoru Finansowego), nadzór, odzyskanie, marsz (słowo maja 2016), cieśnina, afera, rocznica, obchody. W serwisie frazeo.pl wzrost częstości słowa...
W 70-lecie uchwalenia przez Narody Zjednoczone Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa przypominamy słowo kwietnia 2015 roku. Było nim właśnie ludobójstwo, które przywoływano wówczas w związku z setną rocznicą rzezi Ormian w Imperium Osmańskim. Choć samo...
Wydawnictwo Naukowe PWN opublikowało wyniki plebiscytu młodzieży. Słowem roku został dzban (w odniesieniu do ludzi). więcej na stronie WN PWN
Wśród słów o najwyższej kluczowości w październiku znalazły się głównie wyrazy związane z wyborami samorządowymi — samorząd, wybory, koalicja i tura. Z tym wydarzeniem związane jest też słowo, które komentujemy w tym miesiącu — miasto.
Do słów o najwyższej kluczowości we wrześniu należały: samorządowy, wybory, kandydat, siatkówka, konwencja, kler, koalicja. Wykres z serwisu frazeo.pl dowodzi, że samorząd interesował nas przede wszystkim tuż przed wyborami i trochę po nich (aż do II tury). Większość z tych...
Do najbardziej kluczowych słów sierpnia należą: parasol, kandydat (w wyborach samorządowych), defilada, koszulka (na pomniku) i upał (rekordowy; było to też słowo lipca 2014 r.). W tym miesiącu omówimy wyraz defilada — który w sierpniowym zestawieniu pojawił się w związku z defiladą...
Piłkarskie wydarzenia sportowe, które przypadły na drugą połowę czerwca, zdominowały przekaz prasowy — dlatego w tym miesiącu opisujemy rzeczownik mistrz. Inne wyrazy o najwyższej kluczowości w czerwcu to (również związany z futbolem) rzeczownik mundial (stosunkowo świeże zapożyczenie z lat 80.), piłkarz oraz student i foka. Student trafił do czołówki ze względu na protesty na uczelniach, foka — przez bestialsko zabite zwierzęta znajdowane nad Bałtykiem.