Magdalena Derwojedowa – Słowa na czasie

S. Kamocki, Roztopy, pocz. XX w. Muzeum Cyfrowe dMuseion, Muzeum Narodowe w Warszawie http://cyfrowe.mnw.art.pl/Content/41230/mp496.jpg

Słowa maja: ODMRAŻANIE i OBOSTRZANIE

Słowa o najwyższej kluczowości w maju to pandemia, epidemia (słowo stycznia), zakażenie, koronawirus, COVID-19, odmrażać, obostrzenie, zdrowie i otworzyć (parki, sklepy, hotele, kawiarnie itd.). Po raz pierwszy — i prawodopodobnie na długo po raz ostatni — nie ma cyklicznie powracających w tym czasie wyrazów majówka (słowo maja 2017 r.) i matura. Wyrazami, które omówimy, są obostrzanie, które następowało od wprowadzenia blokady do Wielkiejnocy, oraz odmrażanie, z którym mamy do czynienia teraz.

By Magdalena Derwojedowa Published 5 czerwca 2020 2020, Magdalena Derwojedowa, maj, słowa miesiąca, słowa na czasie

Ceramiczna maska Tolita-Tumaco, Metropolitan Museum of Art, domena publiczna

Słowo kwietnia: MASECZKA

W kwietniu panująca epidemia zdominowała listę słów o najwyższej kluczowości: na pierwszym miejscu jest naturalnie koronawirus (jego części składowe opisaliśmy w marcu tego roku i w sierpniu 2014 r.), na dalszych miejscach epidemia (słowo stycznia 2020 r.) i pandemia, zakażenie...

By Magdalena Derwojedowa Published 2 maja 2020 2020, kwiecień, Magdalena Derwojedowa, słowa miesiąca

Przepustka zdrowotna (fede di sanità), umożliwiająca swobodne przemieszczanie się jej posiadacza w czasie zarazy, Europeana/Welcome Collection, domena publiczna, https://www.europeana.eu/portal/record/9200579/jnfu4a3a.html. Wellcome Collection - https://wellcomecollection.org/works/jnfu4a3a. CC BY - http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Słowo marca: kwarantanna

Najczęstszym słowem marca jest koronawirus, czyli potoczna nazwa wirusa SARS-CoV-2, nieobecnego dotąd u ludzi, wywołującego chorobę określaną jako COVID-19, mającą w pewnej liczbie przypadków ciężki przebieg, prowadzący nawet do śmierci. Wyraz wirus opisywaliśmy już w sierpniu 2014 r., gdy rozprzestrzeniał się wirus eboli. Na drugim miejscu znalazło się słowo epidemia, które opisywaliśmy w styczniu, kiedy obecna pandemia rozpoczynała się w Chinach. Kolejne wyrazy też związane są z chorobą, która ogarnęła cały glob: zakazić, zakażenie, kwarantanna, przypadek zachorowania, zdrowie, pandemia, potwierdzić zakażenie. Wyrazem, który w tym miesiącu omówimy jest kwarantanna. Kilka słów poświęcimy też złożeniom z członem korona i covid, które pojawiły się na określenie różnych zjawisk i zachowań związanych z samym wirusem i powodowaną przez niego chorobą.

By Magdalena Derwojedowa Published 3 kwietnia 2020 2020, Magdalena Derwojedowa, marzec, słowa miesiąca, słowa na czasie

słowo lutego: WIATR

Wśród słów o najwyższej kluczowości w lutym na pierwsze miejsce wysuwają się wyrazy związane z falą zachorowań spowodowanych przez wirusa SARS-CoV-2, a więc wirus (słowo sierpnia 2014), epidemia (słowo stycznia tego roku), koronawirus i zaraza. W czołówce znalazł się też rzeczownik wiatr — tegoroczna zima jest bowiem wyjątkowo wietrzna, a huraganowe wiatry wyrządziły w wielu krajach szkody. Komentarz w tym miesiący poświęcimy właśnie wiatrowi, a także huraganowi, orkanowi, wichurze i dwóm rodzajom wietrzenia.

By Magdalena Derwojedowa Published 2 marca 2020 2020, luty, Magdalena Derwojedowa, słowa miesiąca, słowa na czasie

słowo stycznia: EPIDEMIA

Wśród słów najczęstszych w styczniu znalazły się: WOŚP, orkiestra, (korona)wirus (słowo sierpnia 2014 r.), wyzwolenie, epidemia (koronawirusa), zestrzelić (samolot), orszak (Trzech Króli), finał (WOŚP), kagańcowy. Wyrazem, który omówimy, jest rzeczownik epidemia.

By Magdalena Derwojedowa Published 14 lutego 2020 2020, Magdalena Derwojedowa, styczeń, słowa miesiąca, słowa na czasie

Słowo roku American Dialect Society 2019: (MY) PRONOUNS ‘(moje) zaimki’ (z wynikami z roku 2018)

Słowem roku 2019 American Dialect Society zostało wyrażenie (my) pronouns ‘(moje) zaimki’, czyli informacja (np. w postaci przypinek), jakich zaimków życzy sobie człowiek w odniesieniu do siebie (męskiego, żeńskiego czy neutralnego). Na II miejscu znalazło się wyrażenie ok, boomer, a na III — cancel ‘dosł. odwołać; wycofać poparcie dla kogoś uważanego za nieakceptowalnego lub problematycznego’. W 2018 r. Słowem roku zostało wyrażenie tender-age shelter/camp/facility ‘schronienie/ośrodek/obóz dla osób w młodym wieku’, za którym kryją się areszty deportacyjne dla dzieci osób ubiegających się o azyl, w których nawet małe dzieci przebywały oddzielone od rodziców, w złych warunkach. W 2019 ADS wybrało też słowo dekady. Został nim neutralny rodzajowo (w szczególności niebinarny) zaimek liczby pojedynczej they (tegoroczne słowo roku słownika Merriam-Webster).

By Magdalena Derwojedowa Published 7 stycznia 2020 2018, 2019, Magdalena Derwojedowa, na świecie

10 słów roku 2019 wybranych w plebiscycie, w tym 1. LGBT; 2. klimat; 3. hulajnoga

Słowo roku 2019 w plebiscycie internetowym: LGBT (2. KLIMAT, 3. HULAJNOGA)

Wyniki głosowania LGBT 9,90% (komentarz do wyników plebiscytu 2019) klimat 9,24% (komentarz do wyników plebiscytu 2019) hulajnoga 5,99% (komentarz do wyników plebiscytu 2019) feminatyw (feminatywum) 5,86% niezawisłość 3,78% pedofilia 3,36% smog 3,18% (komentarz...

By Magdalena Derwojedowa Published 3 stycznia 2020 2019, Magdalena Derwojedowa, plebiscyt, słowa na czasie, słowo roku, słowo roku 2019

Słowo roku 2019 w plebiscycie internautów – komentarze

Na Słowo roku 2019 został wybrany zapożyczony z angielskiego akronim LGBT, który uzyskał 9,90% głosów. Na drugim miejscu z 9,24% głosów znalazł się wyraz klimat. Miejsce trzecie z 5,99% głosów zajął wyraz hulajnoga. W dziesiątce znalazły się jeszcze: feminatyw, niezawisłość, pedofilia, smog, Brexi, równość i nienawiść

By Magdalena Derwojedowa Published 3 stycznia 2020 2019, Magdalena Derwojedowa, plebiscyt, słowa na czasie, słowo roku, słowo roku 2019

nowe szwedzkie słowa w 2019

Na Szwecjoblogu Natalia Kołaczek opublikowała wybór najciekawszych nowych słów roku 2019 w Szwecji.

By Magdalena Derwojedowa Published 28 grudnia 2019 2019, Magdalena Derwojedowa, na świecie, słowa na czasie

Słowo roku słowników Le Robert — FÉMINICIDE ‘kobietobójstwo’

Po tym, jak Festival du Mot zaprzestał działalności i wyboru słowa roku, jedynym francuskim słowem roku jest słowo wybierane w plebiscycie wydawnictwa Le Robert. W tym roku jest to rzeczownik féminicide ‘kobietobójstwo’, który znalazł się też w pierwszej trójce słów 2019 romańskiej Szwajcarii. Na liście kandydatów znalazły się jeszcze: autrice ‘autorka’, climat ‘klimat’, cyberdépendance ‘zależność/podległość cyfrowa’, décryptage ‘deszyfracja’, inclusif ‘włączający (obie płci)’, solidarité ‘solidarność’, trottinette ‘hulajnoga’.

By Magdalena Derwojedowa Published 16 grudnia 2019 2019, Agnieszka Dryjańska, Magdalena Derwojedowa, Marek Łaziński, na świecie

Austriackie słowo roku 2019: IBIZA

Jury pod przewodnictwem prof. dra Rudolfa Muhra wybrało Austriackie słowo roku 2019 (Das Österreichische Wort des Jahres). Została nim nazwa jednej z wysp Balearów — Ibiza. Zarówno to, jak i trzecie na tegorocznej liście słowo, Strachmatt (‘Strachmat; gra słów od nazwiska Strache i mat szachowy’), związane są z aferą, w której efekcie ustąpił ze stanowiska austriacki wicekanclerz, Heinz-Christian Strache. Na miejscu trzecim znalazł się wyraz Teigtascherlrazzia ‘pierogowe przeszukania’ — wyraz określający akcję wiedeńskiej policji, w wyniku której odkryto ulokowane w prywatnych mieszkaniach nielegalne fabryki azjatyckich pierożków. Nowością jest tu oczywiście nie sam fakt prowadzenia takich akcji przez policję, ale jej dotychczas mało typowy obiekt. Wśród dziesięciu słów charakterystycznych dla mijającego roku znalazł się też rzeczownik Bundeskanzlerin ‘dosł. kanclerka; szefowa rządu’, jako że pierwszy raz w historii Austrii na czele rządu stanęła kobieta.

By admin Published 12 grudnia 2019 2019, Magdalena Derwojedowa, na świecie, słowo roku 2019

Słowo roku słownika Merriam-Webster: THEY (niebinarne)

Tegoroczne słowo roku i dziesiątkę słów najczęściej klikanych przez internautów podał słownik Merriam-Webster. Na pierwszym miejscu znalazł się zaimek they ‘oni, one’. Jako zaimek neutralny rodzajowo jest on używany od 600 lat. W ostatnim roku liczba odwiedzin hasła they wzrosła trzykrotnie, co wiązało się z coraz częstszym użyciem go jako zaimka odnoszącego się do osób niebinarnych. Takie użycie they zalecają też kolejne instytucje, np. American Psychology Association.

By Magdalena Derwojedowa Published 11 grudnia 2019 2019, Magdalena Derwojedowa, na świecie, słowo roku

Głosowanie na słowo roku — W jak WYBORY

Przypominamy słowa, na które można głosować w plebiscycie na słowo roku. Dziś litera W: wybory.

By Magdalena Derwojedowa Published 9 grudnia 2019 2019, Magdalena Derwojedowa, plebiscyt, słowo roku 2019

Głosowanie na słowo roku — T jak TYGRYS

Przypominamy słowa, na które można głosować w plebiscycie na słowo roku. Dziś litera T: tygrys. To słowo listopada. W zestawieniach znalazło się ze względu na zatrzymanie na granicy z Białorusią transportu tygrysów, które podróżowały w tak skandalicznych warunkach, że jeden z nich padł....

By Magdalena Derwojedowa Published 8 grudnia 2019 2019, Magdalena Derwojedowa, plebiscyt, słowo roku 2019

Głosowanie na słowo roku — S jak SPOŁECZNOŚCIOWY, SMOG, SENAT

Przypominamy słowa, na które można głosować w plebiscycie na słowo roku. Dziś litera S: społecznościowy, sprawiedliwość, smog i senat. Senat był słowem października. Smog był słowem listopada 2015, stycznia 2017, znalazł się też w na drugim...

By Magdalena Derwojedowa Published 7 grudnia 2019 2019, Magdalena Derwojedowa, plebiscyt, słowo roku 2019

Kategoria: Magdalena Derwojedowa