słowa dnia, tygodnia, miesiąca i roku
Wśród słów o najwyższej kluczowości w październiku znalazły się słowa związane z wyborami parlamentarnymi, które odbyły się w połowie miesiąca: parlamentarny (parlament omawialiśmy w październiku 2015 r.), wybory, okręg, senat, sejm (który oamwialiśmy wraz z parlamentem w październiku 2015 r.), wynik, kandydat (słowo września 2019 r.), senator, obywatelski, mandat, głos, poseł, lewica (jedno ze słów sierpnia), koalicja. Słowem, które omówimy, jest senat.
Do słów o najwyższej kluczowości we wrześniu tego roku należały wyrazy związane ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi, takie jak kandydat(ka), lewica (wraz z prawicą słowo sierpnia), program, sejm, konwencja, płaca minimalna (a właściwie obietnica znacznego jej podniesienia). Parlament i sejm były słowami miesiąca prawie dokładnie cztery lata temu, w październiku 2015 r. Co ciekawe, choć ogólna i średnia liczba wystąpień rzeczownika kandydat była we wrześniu wyższa niż liczba wystąpień feminativum kandydatka, to ostatnie osiągnęło wyższe wyniki kluczowości — co jest znakiem tego, że w poprzednich latach o kandydujących kobietach nie mówiło się tak wyraźnie — mimo że, jak pamiętamy, i wówczas wśród ubiegających się o mandat poselski była kandydatka na premiera. Uwagę mediów skupiały także mistrzostwa siatkarskie i osiągnięty w nich przez polską drużynę półfinał (wyraz mistrz był słowem czerwca 2018 r.), huragan, który stał się pretekstem do odwołania wizyty, (szczyt) klimatyczny Narodów Zjednoczonych (klimat to słowo grudnia 2018 r.), a także wylewające się w Warszawie w wyniku awarii rurociągu ścieki, nie docierające do oczyszczalni. W statystykach odbiły się też coroczne wrześniowe wydarzenia takie jak początek rok szkolnego i gdyński festiwal filmowy.
Dyskurs polityczny tych wakacji znalazł się już pod wpływem nadchodzących wyborów parlamentarnych ze względu na terminy rejestracji komitetów i list wyborczych, stąd na liście najczęstszych słów sierpnia rzeczownik lewica, który w tym miesiącu omówimy razem z kontrastującą z nią...
Do słów o wyższej niż spodziewana częstości w lipcu należały: równość, rekrutacja (do szkół średnich), wakacje (jak co roku), LGBT, marsz (jedno ze słów maja 2016 r.), rocznik (podwójny), chłopiec (poszukiwany), plaża (wakacyjna), poszukiwanie (chłopca), przemoc, liceum (jako cel rekrutacji), ojciec (zaginionego chłopca), burza, grad, jedynka (wyborcza), naklejka. „Równość oznacza: 1) Równość wobec prawa, którego przepisy wszystkich jednako obowiązują. 2) Równość wobec wymiaru sprawiedliwości, czyli jednakie sądy i kary na przestępców, bez względu na ich położenie społeczne i majątkowe. 3) Równy dostęp do czynności i urzędów publicznych, w zależności jedynie od osobistych uzdolnień i fachowego przygotowania. 4) Równość ciężarów publicznych, t. j. powszechna służba wojskowa i powszechne opodatkowanie” — pisała w Elementarzu obywatelskim Helena Witkowska, działaczka społeczna i prekursorka wychowania obywatelskiego w Polsce.
Słowami o najwyższej kluczowości w czerwcu były następujące rzeczowniki pospolite: absolutorium, wotum, niezawisłość, ciepło (słowem sierpnia 2014 był upał; nie wiedzieliśmy jeszcze, że za niespełna pięć lat przeżyjemy najcieplejszy czerwiec w historii regularnych pomiarów temperatury), radny (o pokrewnej radzie pisaliśmy w marcu 2017 r.), wymóg, zamach (słowo czerwca 2015 r.), sądownictwo (o sądach pisaliśmy w lipcu 2017 r.) i rodzina. Wyrazem, który omówimy w tym miesiącu jest niezawisłość.
W maju z większą niż statystycznie przywidywana częstością wystąpiły wyrazy i wyrażenia: eurowybory, parlament (słowo października 2015) europejski, europarlament, PE, pedofilia, pedofil, wybory, wracające corocznie matura i majówka (słowo maja 2017) oraz rzeczowniki Kościół i ksiądz. Często...
Słowa o najwyższej kluczowości w kwietniu to nauczyciel (słowo marca), strajk, kwiecień, egzamin (gimnazjalny), Wielkanoc, oświata (opisywana przez nas w listopadzie 2016 r. ze słowem miesiąca, którym była edukacja), uczeń, strajkować, katedra (Notre Dame). Słowem, które omawiamy w tym miesiącu, jest STRAJK.
W marcu 2019 test statystyczny wskazuje bez wątpliwości słowo najczęstsze na tle przeciętnego użycia w całym poprzedzającym roku: nauczyciel. Na drugim miejscu jest strajk, w czołówce także oświata i szkoła, meczet (zamach w Nowej Zelandii), pedofilia.
Wśród słów najczęstszych w lutowej prasie codziennej oprócz licznych nazw własnych znalazły się rzeczowniki: luty, wiosna (z odniesieniem jednak nie do pory roku, lecz do nowej partii politycznej), walentynki, skok (skoki narciarskie) oraz alimenty. Jako przedmiot komentarza wybraliśmy właśnie ten ostatni wyraz. Pojawia się on w ostatnich dniach w kontekście sporu o alimenty zasądzone, ale nie płacone przez jednego z polityków, który z tego powodu miał nawet stracić szansę na miejsce na listach wyborczych.
Styczeń 2019 roku nie był dobrym miesiącem. Potwierdzają to słowa o największej kluczowości. Na pierwszym miejscu jest nazwisko zamordowanego prezydenta Gdańska, w pierwszej dziesiątce nienawiść, żałoba, pogrzeb i escape room (druga przyczyna żałoby). Najwyższą pozycję wśród rzeczowników pospolitych zajmuje złowrogie słowo nienawiść.
W grudniu 2018 częściej niż w poprzednich miesiącach pisano o klimacie, (żółtych) kamizelkach, bonifikacie na przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów we własność; były też grudniowe oczywistości: Wigilia, Święta, choinka (opisana przez nas w grudniu 2014 r.), Boże Narodzenie i Sylwester (także sylwester). Do miesięcznego komentarza wybraliśmy słowa klimat i klimatyczny, w ostatnim miesiącu związane ze szczytem klimatycznym w Katowicach, ale istotne także w dłuższym okresie odniesienia. Znakiem czasu jest to, że kiedyś mówiło się, że trzeba (wyjechać gdzieś, by) zmienić klimat, a teraz to klimat się zmienia w następstwie niefrasobliwych działań człowieka.
Wśród słów o najwyższej kluczowości w listopadzie znalazły się: niepodległość (słowo listopada 2015), KNF (Komisja Nadzoru Finansowego), nadzór, odzyskanie, marsz (słowo maja 2016), cieśnina, afera, rocznica, obchody. W serwisie frazeo.pl wzrost częstości słowa...
Wśród słów o najwyższej kluczowości w październiku znalazły się głównie wyrazy związane z wyborami samorządowymi — samorząd, wybory, koalicja i tura. Z tym wydarzeniem związane jest też słowo, które komentujemy w tym miesiącu — miasto.
Piłkarskie wydarzenia sportowe, które przypadły na drugą połowę czerwca, zdominowały przekaz prasowy — dlatego w tym miesiącu opisujemy rzeczownik mistrz. Inne wyrazy o najwyższej kluczowości w czerwcu to (również związany z futbolem) rzeczownik mundial (stosunkowo świeże zapożyczenie z lat 80.), piłkarz oraz student i foka. Student trafił do czołówki ze względu na protesty na uczelniach, foka — przez bestialsko zabite zwierzęta znajdowane nad Bałtykiem.
Słowami o najwyższej kluczowości w maju były w prasie: niepełnosprawni (słowo kwietnia 2018), dane i blisko z nimi związane RODO, miasto, kopalnia, opiekun oraz pojawiające się cyklicznie o tej porze roku majówka (słowo maja 2017), juwenalia i matura. Wyrazem, który omówimy...