Słowo 2019 roku w Liechtensteinie: CASSINOSCHWEMME ‘nadpodaż kasyn’
W księstwie Liechtenstein sześcioosobowe jury pod przewodnictwem Daniela Quaderera wybrało na słowo roku 2019 Cassinoschwemme 'nadpodaż kasyn'.
Kategoria: na świecie
-
-
Słoweńskie Słowo roku 2019 — PODNEBJE ‘klimat’; Mig roku — USTAVA ‘konstytucja’
9 stycznia 2019 r. zostało ogłoszone słoweńskie słowo roku 2019 (sn. beseda leta 2019). Podobnie jak w Polsce zwyciężył klimat, czyli podnebje, które uzyskało ok. ¼ głosów. Jednocześnie zaprezentowano też migowy znak roku (kretnja leta 2019) – ustava ‘konstytucja’.
-
Słowo roku American Dialect Society 2019: (MY) PRONOUNS ‘(moje) zaimki’ (z wynikami z roku 2018)
Słowem roku 2019 American Dialect Society zostało wyrażenie (my) pronouns ‘(moje) zaimki’, czyli informacja (np. w postaci przypinek), jakich zaimków życzy sobie człowiek w odniesieniu do siebie (męskiego, żeńskiego czy neutralnego). Na II miejscu znalazło się wyrażenie ok, boomer, a na III — cancel ‘dosł. odwołać; wycofać poparcie dla kogoś uważanego za nieakceptowalnego lub problematycznego’. W 2018 r. Słowem roku zostało wyrażenie tender-age shelter/camp/facility ‘schronienie/ośrodek/obóz dla osób w młodym wieku’, za którym kryją się areszty deportacyjne dla dzieci osób ubiegających się o azyl, w których nawet małe dzieci przebywały oddzielone od rodziców, w złych warunkach. W 2019 ADS wybrało też słowo dekady. Został nim neutralny rodzajowo (w szczególności niebinarny) zaimek liczby pojedynczej they (tegoroczne słowo roku słownika Merriam-Webster).
-
Czeskie słowa roku 2019: KLIMA ‘klimat’ i MOTÝLE ‘motylowie’
Czeskie słowo roku opisała dla nas Milena Hebal-Jezierska z ISZiP UW. W Czechach słowo roku jest wybierane zarówno przez czytelników portalu lidovky.cz, jak i przez jego redakcję. Wybór obu wyrazów w 2019 roku nie zaskakuje. Wpisuje się bowiem...
-
Ukraińskie słowo roku діджиталізація
Ukraińskie słowo roku wybiera portal słownikowy Мислово (w transliteracji Myslovo). W roku 2019 zwycięskim słowem jest діджиталізація – didżytalizacija, najczęściej wyszukiwane przez użytkowników portalu w minionym roku. Ten internacjonalizm wszedł do języka ukraińskiego kilka lat temu...
-
Niderlandzkie słowa roku 2019 w Holandii i w Belgii: BOOMER ‘zgred’ i WINKELHIEREN ‘kupować na miejscu’
W plebiscycie organizowanym przez wydawnictwo leksykograficzne Van Dale użytkownicy belgijskiej i holenderskiej odmiany języka niderlandzkiego wybierają słowa roku oddzielnie.
-
nowe szwedzkie słowa w 2019
Na Szwecjoblogu Natalia Kołaczek opublikowała wybór najciekawszych nowych słów roku 2019 w Szwecji.
-
Słowa roku 2019 w Australii: CANCEL CULTURE ‘kultura anulowania’, ROBODEBT ‘automatyczne ściąganie długów’, VOICE ‘głos [rdzennych Australijczyków]’
W Australii wybory słowa roku prowadzą niezależnie od siebie dwa wydawnictwa słownikarskie: Macquarie Dictionary (Sydney) i Australian National Dictionary Centre (Canberra). Własne słowo wybierają też internauci.
-
Katalońskie nowe słowa (neologizmy) roku: EMERGÈNCIA CLIMÀTICA ‘klimatyczny stan wyjątkowy’ i ANIMALISTA ‘działacz(ka) na rzecz praw zwierząt’
Nowe słowa (neologizmy) roku 2019 zostały wybrane w Katalonii. Opisał je dla nas tłumacz, Paweł Dembowski. Ogłoszono wyniki plebiscytu na kataloński neologizm roku (katal. neologisme de l’any), organizowany corocznie wspólnie przez Obserwatorium Neologizmów...
-
Słowo roku słowników Le Robert — FÉMINICIDE ‘kobietobójstwo’
Po tym, jak Festival du Mot zaprzestał działalności i wyboru słowa roku, jedynym francuskim słowem roku jest słowo wybierane w plebiscycie wydawnictwa Le Robert. W tym roku jest to rzeczownik féminicide ‘kobietobójstwo’, który znalazł się też w pierwszej trójce słów 2019 romańskiej Szwajcarii. Na liście kandydatów znalazły się jeszcze: autrice ‘autorka’, climat ‘klimat’, cyberdépendance ‘zależność/podległość cyfrowa’, décryptage ‘deszyfracja’, inclusif ‘włączający (obie płci)’, solidarité ‘solidarność’, trottinette ‘hulajnoga’.
-
Słowo roku 2019 w Rosji: PROTEST
Jury konkursu na rosyjskie słowo roku ogłosiło werdykt. Słowa zwycięskie kojarzą się przede wszystkim z moskiewskimi protestami ulicznymi. Słowem roku 2019 jest rzeczownik protest. W czołówce znalazły się także rozkaźnik Допускай i rzeczownik пытки. Dopuskaj ‘dopuść’ –...
-
Austriackie słowo roku 2019: IBIZA
Jury pod przewodnictwem prof. dra Rudolfa Muhra wybrało Austriackie słowo roku 2019 (Das Österreichische Wort des Jahres). Została nim nazwa jednej z wysp Balearów — Ibiza. Zarówno to, jak i trzecie na tegorocznej liście słowo, Strachmatt (‘Strachmat; gra słów od nazwiska Strache i mat szachowy’), związane są z aferą, w której efekcie ustąpił ze stanowiska austriacki wicekanclerz, Heinz-Christian Strache. Na miejscu trzecim znalazł się wyraz Teigtascherlrazzia ‘pierogowe przeszukania’ — wyraz określający akcję wiedeńskiej policji, w wyniku której odkryto ulokowane w prywatnych mieszkaniach nielegalne fabryki azjatyckich pierożków. Nowością jest tu oczywiście nie sam fakt prowadzenia takich akcji przez policję, ale jej dotychczas mało typowy obiekt. Wśród dziesięciu słów charakterystycznych dla mijającego roku znalazł się też rzeczownik Bundeskanzlerin ‘dosł. kanclerka; szefowa rządu’, jako że pierwszy raz w historii Austrii na czele rządu stanęła kobieta.
-
Słowo roku słownika Merriam-Webster: THEY (niebinarne)
Tegoroczne słowo roku i dziesiątkę słów najczęściej klikanych przez internautów podał słownik Merriam-Webster. Na pierwszym miejscu znalazł się zaimek they ‘oni, one’. Jako zaimek neutralny rodzajowo jest on używany od 600 lat. W ostatnim roku liczba odwiedzin hasła they wzrosła trzykrotnie, co wiązało się z coraz częstszym użyciem go jako zaimka odnoszącego się do osób niebinarnych. Takie użycie they zalecają też kolejne instytucje, np. American Psychology Association.
-
Niemieckie słowo roku 2019: RESPEKTRENTE ‘emerytura z szacunku’
Gesellschaft für Deutsche Sprache (DfGS) wybrało na słowo roku 2019 złożenie Respektrente ‘dosł. emerytura z szacunku; emerytura minimalna’. Wyraz ten opisuje wprowadzenie od 2021 roku dopłat do emerytur osób, które przepracowały 35 lat, opiekowały się najbliższymi lub...
-
Słowo roku Oxford Dictionaries: CLIMATE EMERGENCY
Tegoroczne słowo roku podała redakcja Oxford Dictionaries. Brytyjscy słownikarze wybrali wyrażenie climate emergency (‘zagrożenie klimatyczne’), które zdefiniowali jako «sytuację, w której konieczne są pilne działania na rzecz zredukowania lub zatrzymania zmian klimatycznych i uniknięcia potencjalnie nieodwracalnych szkód dla środowiska, będących skutkiem tych zmian». Zagadnienia związane ze środowiskiem naturalnym całkowicie zdominowały tegoroczną krótką listę, oprócz wspomnianych już climate action ‘działanie na rzecz klimatu’, climate crisis ‘kryzys klimatyczny’, znalazły się na niej climate denial ‘negacjonizm klimatyczny’, eco-anxiety ‘ekoobawy, obawy o stan środowiska naturalnego’, bardzo ciekawe formalnie ecocide ‘przyrodobójstwo’, extiction ‘wymarcie, wytępienie, wyginięcie’, flight shame ‘wstyd z powodu latania samolotem’ — kalka ze szwedzkiego flygskam, global heating ‘globalne ocieplenie’ (dostrzeżone w zeszłym roku w Niemczech jako zgrabne, choć w treści złowróżbne, złożenie Heiẞzeit; wyraz ten zanotował też najwyższy skok użyć w ciągu ostatniego roku — stuosiemdziesięciokrotny), net-zero ‘zerowa emisja netto’, plant-based ‘(dieta, jedzenie) oparte na roślinach; jarstwo’.