Najnowsze słowa roku zagranicą

Gesellschaft für Deutsche Sprache (DfGS) wybrało na słowo roku 2019 złożenie Respektrente ‘dosł. emerytura z szacunku; emerytura minimalna’. Wyraz ten opisuje wprowadzenie od 2021 roku dopłat do emerytur osób, które przepracowały 35 lat, opiekowały się najbliższymi lub poświęciły się wychowywaniu dzieci, a wypłacana im emerytura jest niższa niż minimum egzystencji.

Drugie miejsce zajęło inne złożenie — Rollerchaos ‘chaos hulajnogowy’. Podobnie jak w Polsce elektryczne hulajnogi na wynajem powodują wiele zamieszania i problemów w ruchu, głównie przez nierozważne, a czasem po prostu niezgodne z prawem zachowania użytkowników.

Na miejscu trzecim jurorzy z GfDS sklasyfikowali anglicyzm Fridays for Future ‘piątki dla przyszłości’. Jako hasło oznacza ono przede wszystkim działania młodzieży na rzecz uświadomienia skutków, jakie przyniosą zmiany klimatyczne; ich najbardziej spektakularnym przejawem są piątkowe strajki klimatyczne odbywające się w wielu krajach. Przypomnijmy, że climate strike został wybrany na słowo roku przez słownikarzy Collinsa.

http://www.slowanaczasie.uw.edu.pl/niemieckie-slowo-roku-2019-respektrente-emerytura-z-szacunku/

Brytyjscy słownikarze z Oxford Dictionaries wybrali wyrażenie climate emergency (‘zagrożenie klimatyczne’), które zdefiniowali jako «sytuację, w której konieczne są pilne działania na rzecz zredukowania lub zatrzymania zmian klimatycznych i uniknięcia potencjalnie nieodwracalnych szkód dla środowiska, będących skutkiem tych zmian». W komunikacie podkreślono, że w ostatnim roku społeczna świadomość znaczenia nauki o klimacie bardzo wzrosła wszędzie na świecie, a Sekretarz Generalny ONZ, António Guterres, określił kwestię zmian klimatu jako „zagadnienie, które zdefiniuje nasze czasy”.
Zagadnienia związane ze środowiskiem naturalnym całkowicie zdominowały tegoroczną krótką listę. Oprócz wspomnianych już climate action ‘działanie na rzecz klimatu’, climate crisis ‘kryzys klimatyczny’ znalazły się na niej climate denial ‘negacjonizm klimatyczny’, eco-anxiety ‘ekoobawy, obawy o stan środowiska naturalnego’, bardzo ciekawe formalnie ecocide ‘przyrodobójstwo’, extiction ‘wymarcie, wytępienie, wyginięcie’, flight shame ‘wstyd z powodu latania samolotem’ — kalka ze szwedzkiego flygskam, global heating ‘globalne ocieplenie’ (dostrzeżone w zeszłym roku w Niemczech jako zgrabne, choć w treści złowróżbne, złożenie Heiẞzeit; wyraz ten zanotował też najwyższy skok użyć w ciągu ostatniego roku — stuosiemdziesięciokrotny), net-zero ‘zerowa emisja netto’, plant-based ‘(dieta, jedzenie) oparte na roślinach; jarstwo’.

http://www.slowanaczasie.uw.edu.pl/slowo-roku-oxfor…limate-emergency/

Słowniki Collinsa podały, że słowem roku 2019 został strajk klimatyczny (ang. climate strike), nazwa protestu, który został zapoczątkowany przed ponad rokiem przez szwedzką uczennicę i od tego czasu stał się ruchem ogólnoświatowym. W ciągu roku liczba użyć tego wyrażenia wzrosła stukrotnie, głównie w związku z wydarzeniami organizowanymi w miastach na całym świecie.
Po raz pierwszy określenie strajk klimatyczny zostało użyte jako nazwa wydarzenia towarzyszącego 21. Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, odbywającej się w listopadzie 2015 roku w Paryżu.