By:
On:
In: aktualności
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W ciągu czterech tygodni obejmujących dwadzieścia osiem dni kwietnia br. – w zakładce Słowa dnia na stronie: slowadnia.clarin-pl.eu częściej niż raz w danym tygodniu pojawiły się formy następujących wyrazów: imion i nazwisk: Bartłomiej Misiewicz; innych nazw własnych i skrótowców: Francja; Korea Północna; Petersburg; Sztokholm; Święta; Turcja; Wielkanoc ; rzeczowników pospolitych: atak; egzamin; katastrofa; majówka; metro; przesłuchanie; przewodniczący; referendum; sąd; sondaż; święto; wybory; zamach; przymiotników: chemiczny; gimnazjalny; smoleński; wielkanocny;WIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, Dorota Kopcińska, komentarz, komentarz tygodnia
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W omawianym tygodniu br. w polskich tekstach informacyjnych częściej niż zwykle używano form następujących wyrazów: rzeczowników pospolitych: referendum  – w połączeniu typu: wynik referendum,  referendum w sprawie reformy edukacji – 3; autostrada – karambol na autostradzie A-2; ranny  (rzeczownik) – dwanaścioro rannych; wybory – wybory prezydenckie, tura wyborów; – 2; święto (w odniesieniu do Wielkanocy); prokuratura; gimnazjalista; prąd – awarie prądu; egzamin – egzamin gimnazjalny 2017 – 3; getto – 74. rocznica powstania w getcie warszawskim; przesłuchanie – przesłuchanie Donalda Tuska, wezwać kogoś na przesłuchanie – 2; przewodniczący – 2; podkomisja; sędzia – zebranie sędziów; dymisja – czyjaś dymisja; nowelizacja – nowelizacja ustawy; alternatywa (‚inna możliwość’ i ‚możliwość wyboru czegoś innego od czegoś już znanego’); książka – czytać książki, hymn książki; przymiotników: wielkanocny – w połączeniu typu: wielkanocny poniedziałek; ranny (przymiotnik) –  dziewięć osób rannych; przedterminowy – przedterminowe wybory; gimnazjalny – egzamin gimnazjalny 2017 – 2; lotniczy – zakłady lotnicze; prezydencki –WIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, autorzy, Dorota Kopcińska, komentarz, komentarz tygodnia
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W omawianym czasie w polskich tekstach informacyjnych częściej niż zwykle pojawiały się formy następujących wyrazów: rzeczowników pospolitych: ofiara; katastrofa  – w połączeniu typu: katastrofa smoleńska – 2; rocznica – 7. rocznica katastrofy smoleńskiej; atak – atak terrorystyczny – 2;   wybuch; podkomisja – podkomisja smoleńska; pomnik; autokar; funkcja  – pełnić funkcje publiczne, sprawować funkcje publiczne; święto – 3; piątek – Wielki Piątek; sobota – Wielka Sobota; grób – Grób Pański; pokarmy ‚wybrane produkty spożywcze włożone do koszyczka’ – święcić pokarmy; referendum –  referendum konstytucyjne, wynik referendum; zmartwychwstanie – Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego; przymiotników:  smoleński – w połączeniu typu: katastrofa smoleńska – 2; krzyżowy – Droga Krzyżowa; wielkanocny – wielkanocny ogień, wielkanocne śniadanie, wielkanocne orędzie, wielkanocny koszyczek, wielkanocna manifestacja, wielkanocne święta, wielkanocne uroczystości, wielkanocne jaja, wielkanocny koncert, wielkanocny żurek – 2; pański – Grób Pański ‚Grób Pana, czyli Jezusa Chrystusa’; rezurekcyjny – msza rezurekcyjna; prezydencki – ustrój prezydencki; parlamentarny – ustrój parlamentarny;  czasowników: pełnić  – w połączeniu typu: pełnić funkcje publiczne; powoływać – powoływać kogoś na jakąś funkcję; zginąć; imion iWIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, Dorota Kopcińska, komentarz, komentarz tygodnia
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W omawianym okresie w polskich tekstach informacyjnych częściej niż zwykle występowały formy następujących wyrazów: rzeczowników pospolitych: referendum; kanclerz  – w połączeniu typu: niemiecka kanclerz – 3; dekret – antyimigracyjny dekret; ustrój – ustrój miasta stołecznego Warszawy; metropolia – metropolia warszawska; sędzia   – 2; sąd – sąd apelacyjny – 4; prokuratura; reforma – reforma edukacji; szef; exposé – doroczne exposé ministra spraw zagranicznych; polityka – polityka zagraniczna; frankowicz; kolumna – samochodowa kolumna rządowa, rządowa kolumna aut   – 2;  nauczycielka – nauczycielka z Zabrza; wypadek – groźny wypadek – 2; premier; przymiotników: apelacyjny – w połączeniu typu: sąd apelacyjny; zagraniczny – polityka zagraniczna; dyscyplinarny – rzecznik dyscyplinarny, komisja dyscyplinarna, sąd dyscyplinarmy; imion i nazwisk:  Beata Szydło; Franz-Walter Steinmeier;    † Krystyna Sienkiewicz; innych nazw własnych i skrótowców: BOR (Biuro Ochrony Rządu); w połączeniu typu: procedury BOR;WIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, Dorota Kopcińska, komentarz
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W ciągu czterech tygodni obejmujących dwadzieścia pięć  dni czerwca i trzy pierwsze dni lipca br. w zakładce Słowa dnia na stronie: slowadnia.clarin-pl.eu częściej niż raz w danym tygodniu pojawiły się formy następujących wyrazów: nazw własnych: Brexit; Brytyjczyk; Centrum Zdrowia Dziecka; Czerwiec ’56 (1956); Euro 2016; Unia Europejska; Wielka Brytania; skrótowców: CZD  (Centrum Zdrowia Dziecka); UE (Unia Europejska); rzeczowników pospolitych: burza; festiwal; mistrzostwa; pielęgniarka; referendum; strajk; unia; ustawa; wakacje; wichura; zdrowie;  WIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, Dorota Kopcińska, komentarz, komentarz tygodnia
Tagged: , , , , , , , ,
Podziel się

Na przełomie czerwca i lipca br. w polskich tekstach informacyjnych częstość wyższą niż zwykle mają formy następujących wyrazów: rzeczowników pospolitych:  referendum – 2; absolutorium; gimnazjum – w połączeniu typu: wygaszać gimnazjum; lotnisko – zamach na lotnisku; zamach – zamach na lotnisku; unia – Unia Europejska –  2; wyjście – czyjeś wyjście skądś (tu: wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej); członkostwo – członkostwo w UE; kongres – czyjś kongres; burza – burza z gradem, burza z gradobiciem; partia; restauracja – restauracja w Dhace; prezes – prezes jakiejś partii, wybrać na prezesa czegoś (jakiejś partii); szczyt – szczyt NATO; przymiotników: brytyjski – w połączeniu typu: brytyjski europoseł; europejski – Unia Europejska; graniczny – kontrole graniczne, ruch graniczny; imion i nazwisk:  † Janina Paradowska;  Jarosław Kaczyński;  † Elie Wiesel; innych nazw własnych i skrótowców: Brexit ‚wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej’; Wielka Brytania – 4; Unia Europejska (organizacja międzynarodowa) – 3;  UE (Unia Europejska) – w połączeniu typu: szczyt UE –WIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, Dorota Kopcińska, komentarz, komentarz tygodnia
Tagged: , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W omawianym okresie w polskich tekstach informacyjnych częściej niż zwykle występowały formy następujących wyrazów: rzeczowników pospolitych: szabelka  – w połączeniach typu: pobrzękiwać szbelką, wymachiwać szabelką; wiceszef; wyrok; referendum –  petycja o powtórzenie referendum  (4); wyspa; kurtyna – kurtyna wodna; upał; wakacje – wakacje 2016; początek wakacji (3); unia – Unia Europejska (2); wynik – negatywny wynik; wianki – wianki 2016; opuszczenie –  głosować za opuszczeniem Unii Europejskiej; wyjście – wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej;  ćwierćfinał – Polska – Portugalia w ćwierćfinale Euro 2016 ; festiwal (2); rocznica – rocznica Czerwca 1976; szóstka – założycielska szóstka; koncert; burza – zniszczenia po burzy; interwencja – interwencja strażaków; drzewo – połamane drzewo; przymiotników: chiński; wodny – w połączeniu typu: kurtyna wodna; europejski – Unia Europejska; brytyjski – brytyjskie referendum; radomski – wydarzenia radomskie; czasowników:  pozostać – w połączeniu typu: pozostać w Unii Europejskiej; przesądzić – być przesądzone; zagłosować – zagłosować za czymś ; imion i nazwisk: –  †  Andrzej Kondratiuk; innych nazw własnych i skrótowców:  Chiny; Unia Europejska (organizacja) – 2; Brexit (‚wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej’) – 5; UE (tu skrótowiec nazwy: Unia Europejska) – 4; Ukraina;WIĘCEJ

By:
On:
In: autorzy, czerwiec, komentarz, komentarz miesiąca, Marek Łaziński
Tagged: , , , , , , , , ,
Podziel się

Marek Łaziński Program statystyczny nie pozostawia tym razem wątpliwości, co jest słowem miesiąca: Brexit. W pierwszej dziesiątce są też inne słowa związane z kryzysem Unii Europejskiej: Euro (w odniesieniu do mistrzostw i strefy ekonomicznej), Wielka Brytania, referendum, wyjście. Tę geograficzno-polityczną mozaikę uzupełniają na szczytach listy nazwy krajów, z których drużynami Polacy grali na mistrzostwach Europy: Szwajcaria i Portugalia. O dziwo, nie ma na szczytach listy statystycznej meczu ani piłki. Widocznie o tym mówi się i pisze stale, przed Euro i po Euro. Brexit to klasyczny przykład złożenia dezintegrowanego bez zachowania naturalnej granicy rdzeni. Oczywiście zapożyczyliśmy to słowo z angielskiego już ukształtowane, ale ponieważ tworzyło się na naszych oczach, mamy świadomość jego struktury. Słowotwórstwo dezintegracyjne jest charakterystyczne dla slangu i chwytliwej publicystyki. W tych stylach duży jest udział neologizmów (wyrazów nowych), które mają nie tylko zapełnić lukę semantyczna, ale też przyciągać uwagę interesującą formą. Takie derywaty pojawiały się w naszym plebiscycie naWIĘCEJ

By:
On:
In: komentarz, słowo roku, słowo roku 2015
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

W ciągu minionych pełnych 52 tygodni więcej niż raz w – publikowanym w zakładce Słowa dnia na stronie: nkjp.pl, a od 25 listopada na stronie: slowadnia.clarin-pl.eu – zestawieniu dziennym jednego tygodnia (czasem nawet dwóch, trzech lub czterech – niekoniecznie kolejnych – tygodni) pojawiły się formy następujących wyrazów: nazw własnych i skrótowców: † Władysław Bartoszewski;  Raul Castro; Aleksis Cipras; Karolina Lewicka; † Andreas Lubitz; †  Borys Niemcow; Ewa Tylman; Olga Tokarczuk; Jerzy Wunderlich; Marian Zembala; Grek; Kurd; Ormianin; Syryjczyk; Alpy; Ateny; Baltimore; Bamako; Bangkok; Bukareszt; Debalcewe (Debalcewo); Donbas; Garissa; Grecja; Katmandu; Kenia; Kuwejt; Malta; Mińsk; Nepal; Paryż; Reunion; Ryga; Schengen; Srebrenica; Synaj; Tatry; Tiencin; Tunezja; Tunis; Turcja; Vanuatu; Łazienkowski (most); AirAsia;  Airbus A321; Charie Hebdo; Eurowizja; Germanwings; barszcz Sosnowskiego; Grexit; (XVII) Konkurs Chopinowski; Mocarz, Camerimage; Opener / Open’er; „Spectre”; Woodstock; Trybunał Konstytucyjny; Holocaust / Holokaust; Boże Narodzenie; Halloween; Święta; Wielkanoc; Wigilia; Zielone Świątki; Zmartwychwstanie Pańskie; ISIS; JOW; KOD; MERS; PKW; TK; WOŚP; rzeczownikówWIĘCEJ

By:
On:
In: autorzy, komentarz, komentarz miesiąca, Magdalena Derwojedowa, słowo roku, słowo roku 2015
Tagged: , , , , , , , , , , , , , , ,
Podziel się

Prezentowane omówienia zawierają wyciąg z komentarzy miesiąca w roku 2015. W tych wypadkach, gdy omówienie dotyczyło wybranego słowa, na przykład dlatego że inne zostały już omówione wcześniej, przypominamy wszystkie słowa kluczowe w danym miesiącu, nie omawiamy ich jednak, ewentualnie skierowując tylko do dawniejszych komentarzy. styczeń: frankowicz Wyraz ten najczęściej występuje w liczbie mnogiej i nazywa całą grupę kredytobiorców, formacja żeńska frankowiczka jest rzadka. Słowa z przyrostkiem –owicz nazywają osoby ze względu na sposób lub okoliczności wykonywania czynności. Najczęstsze nazwy na -owicz w Narodowym Korpusie Języka Polskiego to m.in. wczasowicz, spacerowicz, karierowicz i działkowicz, dopiero za nimi są plażowicz, gapowicz, autostopowicz czy balangowicz. Najczęstszą funkcją przyrostka -owicz było w historii polszczyzny i innych języków słowiańskich tworzenie nazwisk, w rosyjskim także patronimików (nazw odojcowskich). Obecne znaczenie franka w polskim systemie finansowym zaowocowało w języku nie tylko frankowiczem. A sama nazwa szwajcarskiej waluty jest obiektem antropomorfizacji; raz bywa nazywana czule Frankiem S. lubWIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, komentarz, komentarz miesiąca, sierpień, słowo miesiąca
Tagged: , , , , , ,
Podziel się

Wśród słów najbardziej kluczowych w prasie w sierpniu pierwsze miejsce zajmuje upał, ale rzeczownik ten był już omawiany na naszej stronie w lipcu 2014 roku. Na drugim miejscu jest referendum, zapożyczenie łacińskie o jasnej strukturze, którego historia jest krótka, tak jak i tradycja referendów w polskim systemie prawnym. Warto wspomnieć, że łaciński źródłosłów w znaczeniu ‘referować/ być ważnym’, miał pierwotnie znaczenie ‘przynieść z powrotem’ re-fero, re-fere. Referendum to gerundivum, czyli forma o znaczeniu mniej więcej ‘to, co ma być referowane/ważne’. Ten komentarz poświęcimy jednak dwóm słowom kolejnym w porządku kluczowości, które wydają się ważne w perspektywie dłuższej niż referendum czy sezonowe upał i susza. Te słowa to imigrant i uchodźca. Ich częstość w gazetach będzie prawdopodobnie rosła wraz ze wzrostem znaczenia problemu. Imigrant to łacińskie zapożyczenie notowane dopiero w słowniku warszawskim (1900-1927) o strukturze łacińskiego imiesłowu czynnego od immigrare ‘przybyć’. Częstszy w języku niż imigrant jest emigrant; ten wyraz, który nieWIĘCEJ

By:
On:
In: aktualności, komentarz, komentarz tygodnia, news
Tagged: , , , ,
Podziel się

W tym tygodniu w polskich tekatach informacyjnych można było spotkać częściej niż zwykle formy następujących wyrazów: – rzeczowników pospolitych: kontrahent; nabywca; filozofia  – w połączeniu typu:filozofia w szkołach; alpinista; ekstradycja; zamachowiec; separatysta; susza – susza i straty (2); siekiera – zamordować kogoś siekierą; wakacje – końcówka wakacji; wyprawka – wyprawka szkolna; smród; jacht; referendum (2); kancelaria; lokal; kraj; rozmowa; park; wizyta –pierwsza wizyta zagraniczna prezydenta; rybak; kuter – kuter rybacki; – przymiotników: wyjazdowy – w połączeniu typu:wyjazdowe posiedzenie; niewykluczony – niewykluczony areszt, niewykluczone, że…; referendalny – pytania referendalne, materia referendalna, referendalna wojna, referendalny spot (2); przedterminowy – przedterminowe wybory; islamski – Państwo Islamskie; nowoczesny –  nowoczesny rynek, sprzęt, plac zabaw, patriotyzm, obiekt;, nowoczesna pracownia, poczekalnia, powierzchnia biurowa, technologia, świetlica multimedialna, grupa, inwestycja, insulina; nowoczesne IT; – czasowników: staranować  – w połączeniu typu: staranować kogoś, staranować coś; wypowiedzieć – wypowiedzieć się,  wypowiedzenie umowy; doradzać – doradzać komuś przy czymś; zniszczyć – zniszczyć coś, coś zniszczone; uzasadnić – uzasadniony –  uzasadniona decyzja; uzasadnienie – uzasadnienieWIĘCEJ